Afatoulié
Prunus brigantina
Rosaceae
Àutri noum : Afatounié, Afatourié, Afàtou.
Nom en français : Prunier de Briançon.
Descripcioun :L'afatoulié se recounèis l'estiéu à si afàtous (abrignoun, afatoun) verd pièi jaune. Flouris au printèms emé de pichòti flour blanco d'ounte sorton de lònguis estamino. Li fueio, que sèmblon à li de l'ambricoutié vènon bèn à l'après.
Usanço :Se fai de counfituro emé lis afàtous (emé proun de sucre !), e d'òli de marmoto emé lis amandoun (meseioun). Fau aperaqui 10 000 amandoun pèr n'en faire un litre. J.-R. Fortoul, op.cit., ramento que lis afàtous èron descalagna dóu tèms di lòngui vihado. L'òli èi bon pèr la cousino e pèr sougna li macaduro e lou mau d'os. Se metié un tros de pan dins la sartan pèr leva la forto óudour de l'òli : "Lou pan surbiò lou gros dal fouort de l'óli, l'amarun". Lou darrié moulin s'arestè de vira en 1923 à Suzo (CN).
Port : Aubre
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Prunus
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Sebisso
- Prado
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Prunus brigantina Vill., 1786
Toumo
Viburnum opulus
Adoxaceae Caprifoliaceae
Àutri noum : Toumié, Sambu-d'aigo, Sambu-rose, Milo-flour, Boulo-de-nèu.
Noms en français : Obier, Viorne obier.
Descripcioun :La boulo-de-nèu o enca lou milo-flour èi lou bouissoun d'ort emé de flour tóutis esterlo (naturalamen i'a soulamen aquéli dóu deforo). La toumo trachis, dins la naturo, proche d'aigo e dins li bos umido. Èi pas un planto proun coumuno en Prouvènço. Se recounèis eisadamen emé si fueio di tres partido. Li fru devènon rouge un cop madur.
Usanço :Li fru soun un pau empouisounant crus (dounon lou bòmi e soun purgatiéu), li fau faire couire pèr pousqué li manja (counfituro). An de prouprieta cardio-tounico. La rusco èi couneigudo pèr apasima li countracioun de la maire (uterus) qu'es antispasmoudico, astringènto e sedativo. S'emplego tambèn contro li moureno e li cambo lourdo.
Port : Aubret
Taio : 1 à 4 m
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Viburnum
Famiho : Adoxaceae
Famiho classico : Caprifoliaceae
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 5 à 12 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mai à jun
Liò : Ribiero
- Bos umide
- Pargue
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Paleoutemperado
Ref. sc. : Viburnum opulus L., 1753